Historie van de kerk

Geschiedenis

Het kerkje in Den Ham is mooi gelegen aan een doodlopende weg; de verhoogde ligging van het landschap en het met bomen omzoomde kerkhof maken het een schilderachtig geheel.

Het ontstaan van de kerspel en de stichting van de eerste kerk hangt samen met de inpolderingsgeschiedenis van deze streek in de late middeleeuwen. Direct ten westen van Den Ham bevond zich in die tijd een open zeearm die tot aan Aduard reikte; Den Ham viel in die tijd nog binnen het Aduarder Zijlvest, terwijl het in de jaartax van 1506 tot Vredewold wordt gerekend. Den Ham gold in het verleden als een ‘vette’ predikantsplaats; de kerk bezat de nodige landerijen waardoor de predikant een heel aardig inkomen had.

De kerk is in 1729 – zoals met dakpannen aangegeven – op de fundamenten gebouwd van haar voorganger uit de 16e, misschien zelfs 15e eeuw. Men heeft hier deels oud materiaal voor gebruikt. De kloostermoppen zijn zichtbaar in het onderste deel van de buitenmuren. In het interieur vinden we nog veel grafzerken, waarvan de meeste uit de 17e en 18e eeuw komen; op eentje zien we de volgende tekst uit 1693: ‘verwachtende een salige opstandige door Christo’. Een andere, oudere, zerk komt uit 1573 en fungeert als sluitsteen van de familie Mepsche onder het koor. Die familie verwierf in 1567 de Piloersema- of Hamsterborg, die binnen de historische kerspelgrenzen van Den Ham viel.

Binnen zien we, onder een blauw geschilderd balkenplafond, een vrijwel ongeschonden traditionele ‘Westerkwartierinrichting’: de preekstoel aan de zuidkant omsloten door een dooptuin, daar tegenover de banken van vooraanstaande boerenfamilies met fraai snijwerk op achterschot en deurtjes (18e en 19e eeuw) en twee rijen banken (19e eeuw) in het schip.